طبیعت و حیوانات نقشی بسیار اساسی در پایداری حیات بر روی کره زمین دارند. این امر نه‌تنها در زیبایی مناظر طبیعی و ایجاد تعادل در اکوسیستم‌ها، بلکه در امر تأمین غذا، حفظ چرخه آب و هوا و تأمین مواد اولیه‌ی مورد نیاز زندگی روزمره ما نمود پیدا می‌کند. در نگاه اول شاید ارتباط مستقیم این حوزه‌ها با زندگی روزمره انسان نامحسوس به‌نظر برسد، اما به‌محض این که تغییراتی جدی در محیط زیست اتفاق می‌افتد، اثرات نامطلوب آن بلافاصله آشکار می‌شود. از آلودگی هوا گرفته تا کاهش تنوع زیستی در گونه‌های حیوانی، همه‌ی این موارد زنگ خطری است برای توجه بیشتر به طبیعت و حیوانات.
با توجه به تحولات قرن اخیر، فشارهای گوناگون انسان بر محیط زیست افزایش یافته است. تخریب جنگل‌ها برای توسعه زمین‌های کشاورزی، شکار بی‌رویه حیوانات برای استفاده از گوشت، پوست یا شاخ آنها، رهاسازی آلاینده‌های صنعتی و شهری در آب و خاک و استفاده از سوخت‌های فسیلی همگی از جمله فعالیت‌هایی هستند که در نهایت منجر به تهدید بقای طبیعت و حیوانات می‌شوند. اما چرا باید نگران شویم؟ چرا حفظ طبیعت و حیوانات اهمیت دارد؟ در اینجا قصد داریم با بررسی ابعاد مختلف این موضوع، به اهمیت و ضرورت اقدامات حفاظتی بپردازیم و راهکارهایی هم برای علاقمندان ارائه دهیم.
یکی از کلیدی‌ترین مفاهیمی که اهمیت طبیعت و حیوانات را نشان می‌دهد، “تنوع زیستی” است. تنوع زیستی به معنای گوناگونی انواع گونه‌های جانوری و گیاهی در یک منطقه یا در کل کره‌ی زمین است. هر گونه‌ی جانوری و گیاهی نقشی منحصربه‌فرد در شبکه‌ی حیات دارد. به عبارت دیگر، حذف یا کاهش یک گونه می‌تواند به تغییرات زنجیره‌ای در کل اکوسیستم منجر شود. برای مثال، حذف گونه‌ای از حشرات ممکن است به گسترش بی‌رویه نوعی آفت گیاهی منجر شود و در نتیجه به اکوسیستم جنگلی آن منطقه آسیب بزند.
طبیعت و حیوانات در یک شبکه گسترده‌ی غذایی و زیستی به‌هم پیوسته‌اند. هر سطح از این زنجیره‌ی غذایی دارای ارگانیسم‌هایی است که برای ادامه‌ی حیات خود وابسته به سطح دیگر هستند. گیاهان به عنوان تولیدکننده در پایین‌ترین سطح قرار دارند و از نور خورشید برای ساخت غذای خود استفاده می‌کنند. حیوانات گیاه‌خوار از این گیاهان تغذیه می‌کنند و گوشتخواران نیز از گیاه‌خواران تغذیه می‌کنند. حذف یا کاهش هر سطح از این زنجیره، تعادل کل چرخه‌ی حیات را بر هم می‌زند و ممکن است بقای بعضی از گونه‌ها را تهدید کند.
دانشمندان به‌طور مداوم در حال کشف خواص دارویی جدید در گیاهان و حتی در سم یا ترشحات برخی حیوانات هستند. تنوع زیستی در طبیعت و حیوانات نقش مهمی در پیشرفت پزشکی دارد. اگر گونه‌ای پیش از آنکه تحقیقات علمی بر روی آن انجام شود منقرض شود، ما ممکن است داروها یا درمان‌های بالقوه‌ی حیاتی را از دست بدهیم. علاوه بر آن، مطالعات زیست‌محیطی پیرامون موجودات مختلف، منجر به توسعه‌ی فناوری‌های نوین و ابداعات در حوزه‌های متعدد می‌شود.
طبیعت گردی یا اکوتوریسم یکی از بزرگترین بخش‌های صنعت گردشگری است. طبیعت و حیوانات مناظر بکر، حیات وحش منحصربه‌فرد، آبشارها و جنگل‌ها را برای جذب گردشگران فراهم می‌کنند. این صنعت می‌تواند منبع درآمد پایدار برای جوامع محلی باشد و در عین حال انگیزه‌ای برای حفاظت از منابع طبیعی ایجاد کند. برای مثال، جنگل‌های انبوه یا مناطق حفاظت‌شده‌ای که دارای گونه‌های نادر جانوری هستند، می‌توانند با جذب گردشگران داخلی و خارجی، درآمد قابل توجهی را برای دولت‌ها و ساکنان اطراف این مناطق فراهم کنند.
بسیاری از منابع غذایی ما از طبیعت و حیوانات تأمین می‌شود. چه گوشت و لبنیات، چه ماهی و غذای دریایی، و چه میوه‌ها، سبزی‌ها و گیاهان خوراکی؛ تمام این‌ها در گرو حفظ اکوسیستم‌های سالم هستند. اگر چرخه‌های طبیعی دچار اختلال شوند، کشت محصولات زراعی با مشکل روبه‌رو می‌شود و کاهش تنوع گیاهی و جانوری، امنیت غذایی را به خطر می‌اندازد. در درازمدت، این امر می‌تواند موجب گرانی غذا، کاهش کیفیت محصولات و گسترش گرسنگی در برخی مناطق جهان شود.
بسیاری از صنایع، از مواد اولیه‌ی طبیعی برای تولید محصولات خود استفاده می‌کنند. چوب از جنگل‌ها، چرم از دام‌ها، روغن‌ها و عصاره‌های گیاهی برای مواد آرایشی و بهداشتی و … همه‌ی این‌ها از دل طبیعت و حیوانات به‌دست می‌آیند. به هر میزان که منابع طبیعی کاهش پیدا کنند، هزینه‌های تولید افزایش می‌یابد و صنایع نیز ممکن است به مرحله‌ای برسند که دیگر قادر به تأمین نیازهای بازار نباشند یا تولید محصولات آنها برای محیط زیست مخرب‌تر شود. در نتیجه، حفظ منابع طبیعی نه‌تنها برای رفاه جامعه بلکه برای پایداری اقتصادی و توسعه‌ی پایدار ضروری است.
وجود جنگل‌ها، دریاچه‌ها، اقیانوس‌ها و حیات وحش متنوع باعث می‌شود چرخه‌ی آب و هوا به‌شکل متعادل‌تری عمل کند. گیاهان و درختان در جذب دی‌اکسیدکربن و تولید اکسیژن نقشی کلیدی ایفا می‌کنند. اگر حجم گسترده‌ای از جنگل‌ها تخریب شوند و تنوع زیستی کاهش یابد، آب و هوا بیشتر از قبل تحت تأثیر گازهای گلخانه‌ای قرار می‌گیرد که نتیجه‌ی مستقیم آن افزایش دمای زمین، ذوب شدن یخ‌های قطبی، بالا آمدن سطح آب دریاها و بروز پدیده‌های اقلیمی افراطی مانند طوفان‌ها و سیل‌های مداوم است.
هنگامی که طبیعی‌ترین سپر دفاعی اکوسیستم از بین می‌رود، خطر گسترش بیماری‌ها و آفات افزایش می‌یابد. بسیاری از حیوانات و حشرات در زیستگاه طبیعی خود، نقش تعدیل‌کننده دارند. مثلاً خفاش‌ها با خوردن حشرات، جمعیت آنها را کنترل می‌کنند. اگر تنوع زیستی کاهش یابد و زیستگاه‌های این جانوران از بین برود، ممکن است گونه‌های خاصی از حشرات یا جوندگان بیماری‌زا به‌شدت افزایش پیدا کنند و مستقیم یا غیرمستقیم به انسان آسیب برسانند.
بسیاری از فرهنگ‌ها و هویت‌های محلی در سراسر جهان مبتنی بر همزیستی با طبیعت و حیوانات هستند. مثلاً قبایل بومی آمازون قرن‌هاست که روش‌های خاصی برای شکار پایدار، کشت گیاهان دارویی و حفاظت از جنگل دارند. نابودی طبیعت به معنای نابودی این فرهنگ‌ها و آموزه‌های ارزشمند آن‌هاست که در آینده برای مدیریت پایدار منابع و کشف راهکارهای نوین، می‌تواند الهام‌بخش باشد.
به عنوان ساکنان کره‌ی زمین، ما مسئولیت داریم که آن را برای نسل‌های آینده نگه داریم. بسیاری از مذاهب و مکاتب فکری به ما می‌آموزند که باید به تمام مخلوقات احترام بگذاریم. این یک وظیفه‌ی انسانی است که از زیست‌بوم خود حمایت و محافظت کنیم و باعث شویم آیندگان نیز بتوانند از زیبایی‌های طبیعت و حیوانات لذت ببرند.
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، بقای ما از جهات مختلف به طبیعت و حیوانات وابسته است. چه از نظر مواد غذایی، چه مواد اولیه‌ی صنعتی یا حتی سلامت روانی و روحی؛ انسان همواره طبیعت را بازتابگر صلح، آرامش و بالندگی دانسته است. اگر طبیعت و حیوانات از بین بروند، ما نیز در حوزه‌های گوناگون زندگی دچار کمبود و بحران خواهیم شد.
هر گونه‌ی جانوری یا گیاهی که منقرض می‌شود، ممکن است بخشی از ثروت طبیعی یا یک کلید علمی برای آینده باشد که دیگر قابل بازگشت نیست. بنابراین حفاظت از طبیعت و حیوانات نه‌تنها یک وظیفه، بلکه یک سرمایه‌گذاری بلندمدت برای رفاه و توسعه انسانی به شمار می‌آید.
آگاه‌سازی جوامع نسبت به اهمیت طبیعت و حیوانات، قدم اول برای رسیدن به توسعه‌ی پایدار است. مدارس، دانشگاه‌ها، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌توانند نقش بسزایی در این زمینه داشته باشند. برگزاری کارگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی برای کودکان و جوانان، بازدیدهای علمی از مناطق حفاظت‌شده و تشویق افراد به انجام کارهای داوطلبانه در سازمان‌های محیط زیستی از نمونه راهکارهایی هستند که به ارتقای فرهنگ محیط‌زیستی کمک می‌کنند.
دولت‌ها و نهادهای بین‌المللی باید به‌طور جدی از سازمان‌های مسئول در زمینه‌ی حفظ طبیعت و حیوانات حمایت کنند. این حمایت می‌تواند به شکل تأمین بودجه، تصویب قوانین سختگیرانه و تضمین اجرای این قوانین باشد. همچنین ایجاد مناطق حفاظت‌شده‌ی بیشتر و مدیریت صحیح آنها، برقراری مقررات سختگیرانه برای شکار و صید، و تعیین جریمه‌های سنگین برای متخلفان همگی ضروری هستند.
یکی از دلایل اصلی تخریب طبیعت و حیوانات، مصرف‌گرایی بیش از حد و عدم توجه به پایداری در الگوهای مصرف است. کاهش مصرف محصولات یکبار مصرف پلاستیکی، مدیریت پسماند، استفاده‌ی منطقی از آب و انرژی، و خرید کالاهایی با برچسب‌های محیط‌زیستی معتبر از راهکارهای عملی برای افرادی است که مایل‌اند نقش مثبتی در این حوزه ایفا کنند. همچنین انتخاب رژیم‌های غذایی متعادل، خرید محصولات ارگانیک محلی و حمایت از کشاورزی پایدار، تأثیر قابل‌توجهی در کاهش فشار بر زیست‌بوم دارد.
برای مدیریت بهتر منابع و حفاظت مؤثر از طبیعت و حیوانات، نیازمند پژوهش‌های علمی و نوآوری‌های فناورانه هستیم. توسعه‌ی فناوری‌های سبز، انرژی‌های تجدیدپذیر و روش‌های کشاورزی هوشمند می‌تواند به بهبود وضعیت زیست‌محیطی بیانجامد. حمایت از پروژه‌های تحقیقاتی دانشگاهی، پارک‌های فناوری و استارتاپ‌های حوزه‌ی محیط زیست، راهی مؤثر برای یافتن راهکارهای نوآورانه در این زمینه است.
گردشگری اگر درست مدیریت نشود می‌تواند آسیب بزرگی به طبیعت و حیوانات وارد کند. اما در صورت رعایت اصول اکوتوریسم و ارائه‌ی آموزش‌های مناسب به گردشگران، می‌تواند به‌جای تهدید، یک فرصت باشد. ترویج گردشگری مسئولانه شامل احترام به قوانین مناطق حفاظت‌شده، حمل نکردن زباله در محیط‌های طبیعی، حفظ فاصله با حیوانات وحشی و خرید صنایع دستی از جوامع محلی است. این‌گونه، گردشگر در عین لذت بردن از طبیعت و حیوانات، از تلاش‌های حفاظتی نیز حمایت مالی و فرهنگی به عمل می‌آورد.
بسیاری از سازمان‌های مردم‌نهاد و گروه‌های محیط‌زیستی، برنامه‌های داوطلبانه برای پاکسازی سواحل، کاشت درخت، رسیدگی به حیوانات آسیب‌دیده و حفاظت از مناطق حساس دارند. شرکت در این فعالیت‌ها نه‌تنها به حفاظت عملی از طبیعت و حیوانات کمک می‌کند بلکه باعث افزایش حس تعهد اجتماعی و ایجاد ارتباطات جدید نیز می‌شود.
گاهی یک اقدام کوچک از سوی یک فرد می‌تواند الگوی دیگران شود و زنجیره‌ای از تغییرات مثبت را ایجاد کند. اگر ما با دوستان و خانواده در مورد طبیعت و حیوانات صحبت کنیم، عکس‌ها و مطالب آموزنده را در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذاریم و مزایای سبک زندگی پایدار را بیان کنیم، احتمال تغییر رفتار دیگران نیز بالا می‌رود.
شرکت در انتخابات محلی، حمایت از سیاست‌مدارانی که برنامه‌های محیط‌زیستی قوی دارند، امضای دادخواست‌ها و شرکت در جنبش‌های مدنی همگی ابزاری هستند که هر فرد می‌تواند برای نشان دادن اهمیت موضوع طبیعت و حیوانات به کار گیرد. در سطح کلان، تصمیم‌گیران و قانون‌گذاران تحت تأثیر اراده‌ی عمومی هستند و اگر مطالبه حفاظت از طبیعت و حیوانات به‌اندازه‌ی کافی فراگیر شود، در نهایت به شکل‌گیری و اجرای قوانین مؤثر خواهد انجامید.
طبیعت و حیوانات بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما هستند و حفاظت از آنها، به‌معنای حفاظت از آینده‌ی خودمان است. اهمیت موضوع به‌اندازه‌ای است که امروزه در محافل بین‌المللی، تغییرات اقلیمی و کاهش تنوع زیستی به‌عنوان مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی بشر شناخته شده‌اند. در سال‌های اخیر، پژوهش‌های متعدد علمی هشدار می‌دهند که اگر در سیاست‌ها و رفتارهای خود تغییری ایجاد نکنیم، ممکن است برای همیشه برخی از گونه‌های حیوانات را از دست بدهیم و اختلالات جدی در اکوسیستم به‌وجود آوریم.
با این حال، هنوز هم فرصت برای تغییر و حرکت به‌سوی توسعه‌ی پایدار وجود دارد. هر فرد می‌تواند در زندگی روزمره‌ی خود الگوهایی را برای کاهش مصرف منابع و حمایت از طبیعت و حیوانات پیاده کند. سازمان‌ها و نهادهای مدنی می‌توانند با همکاری دولت‌ها و بخش خصوصی، پروژه‌های مشترکی را برای احیای زیستگاه‌های تخریب‌شده و حفاظت از گونه‌های در معرض خطر راه‌اندازی کنند. از سوی دیگر، دولت‌ها باید با تصویب و اجرای سیاست‌های دقیق‌تر و سختگیرانه‌تر در حوزه‌ی شکار، صید، جنگل‌زدایی و آلودگی‌های صنعتی، مسیر را برای حفظ طبیعت و حیوانات هموار سازند.
سرانجام، نباید فراموش کرد که طبیعت و حیوانات تنها سرمایه‌های یکبار مصرف یا منابع بی‌پایان نیستند، بلکه موجودات زنده‌ای هستند که همانند ما حق حیات دارند و حفظ آنها به حفظ ارزش‌های انسانی و اخلاقی نیز برمی‌گردد.
دارو برای پارس نکردن سگ نباید انتخاب اولتون باشه! به طور کلی داروی خاصی که صرفاً برای این مقصود باشه وجود نداره و قرص ضد […]
طوطی بزریلی از اون پرنده‌های کوچولوی خوشگلیه که تا حدودی می‌تونن صحبت کنن به همین دلیل روز به روز داره به شمار طرفداراش تو ایران […]
چگونه عروس هلندی ترسیده را رام کنیم؟ احتمالاً تازه یه عروس هلندی رو به سرپرستی گرفتین که رابطه خوبی با صاحب قبلیش داشته یا شایدم یه […]
احتمالاً براتون پیش اومده که نصف شب با نگرانی به خاطر پارس سگتون بیدار بشین و بعد از بررسی کردن محیط ببینین نه دزدی اومده […]
چرا بچه گربه دستشویی نمیکند؟ بچه گربه‌ها از هفته ۳-۴ به بعد دیگه روی پای خودشون وایمیسن و به تنهایی می‌تونن دستشویی کنن ولی تا […]
سگ ژرمن شپرد از اون سگ‌های معروف و پرطرفدار تو ایران به حساب میاد ولی آیا می‌دونستین که سگی که بهش می‌گیم ژرمن شپرد از […]
اگه بخوایم فهرستی از بهترین کشفیات انسان‌ها درست کنیم بدون شک اسم آنتی بیوتیک اون بالا‌ها قرار می‌گیره! آنتی بیوتیک بهترین سلاح انسان در برابر […]
روغن زیتون یه روغن بسیار مفید و سالم برای ما آدما به حساب میاد که هم میشه ازش برای پخت پز استفاده کرد و هم […]
بعضی اوقات یه سری علائم توی عروس هلندیمون می‌بینیم که خیلی شبیه سرماخوردگی ما آدماست، اما آیا این علائم واقعا نشونه سرماخوردن عروس هلندیه؟ خیالت […]
اگه متوجه یه سری برآمدگی‌های سیاه، قرمز و حتی زرد روی چونه گربتون شدین، احتمالاً دارین به جوش و دلمه پوستی در گربه نگاه می‌کنین! […]
